مهدیا مصباحی، کارشناس ارشد علوم شناختی، خلاقیت و طراحی در گفتگو با ایسنا:
بهترین سن برای پرورش خلاقیت، سنین کودکی و نوجوانی است و اوقات فراغت فرصتی مناسب برای یادگیری و تربیت تفکر خلاق است.
تعریف خلاقیت قلمرو وسیعی را در بر میگیرد؛ دیکشنری وبستر، صفت خلاقیت را داشتن نیرو و توانایی خلق کردن تعریف میکند. این توانایی میتواند در خلق یک اثر ادبی و هنری یا شکلی از بیان و بروز در هر قالب از جمله متن و سخن، تدریس، راه حل، فکر و ایده، محصول و خدمات، صنایع و اقتصاد خلاق، اختراع، نوآوری و کارآفرینی و... بروز و ظهور پیدا کند.
سن، یکی از متغیرهای تحولی خلاقیت است و محققین معتقدند بهترین سن برای پرورش و پربارسازی درونی خلاقیت در سنین کودکی و نوجوانی است. بروز خلاقیت و مرحله پربارسازی بیرونی در سنین جوانی و میانسالی اتفاق میافتد؛ از سن ۶٠ سالگی به بالا، سن خودارزیابی خلاق است و به طور کلی دوران کودکی و نوجوانی سرآغاز خلاقیت است و با افزایش سن و تجربه زیستی، روند افزایشی و تدریجی خلاقیت اوج میگیرد.
اوقات فراغت فرصت مناسبی برای یادگیری و تربیت تفکر خلاق است. استفاده از برنامههای آموزشی خلاقیت، افزایش تواناییهای شناختی مانند تفکر خلاق و روشهای حل مسأله، یادگیری تکنیکها و مدلهای خلاقیت و پرداختن به فعالیتهای هنری میتواند در پرورش خلاقیت افراد موثر باشد.
والدین و خانوادهها باید در پرورش نسل آینده به تغییرات شگرف تکنولوژی، تغییرات شغل، کارآفرینی و نیازهای جدید کارفرمایان به نیروی کار خلاق، توجه کرده و از فرصتهای آموزشی برای تقویت مهارت خلاقیت در فرزندانشان استفاده کنند.
عوامل موثر بر خلاقیت شامل عوامل فردی و گروهی است، عوامل شخصیتی، ذهنی، شناختی تفکر، تصمیم گیری، حل مسئله، دانش و انگیزش از جمله منابع و عوامل فردی خلاقیت است. تیم و گروه خلاق، محیط، مراکز آموزشی، جوامع، زیستبوم و اکوسیستمهای خلاق نیز از جمله عوامل گروهی تاثیر گذار بر شکل گیری و توسعه خلاقیت است.
برخلاف باورهای غلط منسوخ که خلاقیت را فقط امری فطری، ذاتی و الهی معرفی کردهاند، بر اساس یافتههای جدید محققین و اندیشمندان، خلاقیت مهارت و توانایی اکتسابی است که با آموزش و کسب دانش، تمرین و تکرار، تقویت استعداد، قابل پرورش و ظهور است.