يوهان هاينْريش پستالوزی، در دوم ژانويه 1744م در زوريخ سوئيس به دنيا آمد. در نتيجه تربيت مادر و تاثير پدربزرگش كه در آن سامان به شغل روحانيت، روزگار میگذرانيد، پستالوزی به فكر افتاد تا روستاييان پيرامون خود را از حال فلاكت و بدبختی بيرون آورد. وی در ابتدا كوشيد از راه سرپرستی امور دينی به مقصود خود دست يابد اما چون موفق نشد، به تحصيل حقوق پرداخت به آن اميد كه از حقوق مردم دفاع كند. پستالوزی در كنار آن، مدتی به فعاليتهای سياسی روی آورد و چون با معايب و نواقص حكومت وقت آشنا گرديد آن را به باد انتقاد گرفت و از سياست كنارهگيری كرد. وی سپس برای پيشبرد افكار خويش تصميم گرفت تا از راه اصلاح راه‌های كشاورزی، مردم را راهنمايى كند. او همچنين تلاش كرد تا با گردآوری پسران بيسرپرست، در تربيت آنان بكوشد و در عين حال، افكار تربيتی خود را در مورد اين كودكان در معرض آزمايش قرار دهد.
هنگامی كه در سالهای پايانی قرن هجدهم، انقلاب فرانسه به سوئيس سرايت كرد و تعداد زيادی را به كشتن داد، پستالوزی يتيم خانهای داير كرد و به سرپرستی كودكان مستمند و بدون سرپرست پرداخت. او با افكار و كارهای خود توانست نظر تمام دانشمندان علم تربيت دنيا را به خود جلب نمايد و شهرتی جهانگير پيدا كند.يوهان هاينريش پستالوزی سرانجام در 17 فوريه 1827م در 83 سالگی درگذشت و در زوريخ به خاك سپرده شد.
آراء تربیتی پستالوژی
پستالوزی هدف تربیت را« شکوفاساختن هماهنگ نیروهای نهفته درطبیعت آدمی» می داندبراساس همین دیدگاه او6اصل رادرموردآموزش وپرورش بیان می کندکه عبارتند از:
تعلیم وتربیت بایدهمواره ازهدف غایی آن که شکوفاساختن نیروهای طبیعی وهدایت هرفردبه سوی خردانسانی است پیروی کند.
درآموزش وپرورش بایدویژگیهای روانی هرکودک راشناخت وآنهارارعایت کرد.
باید متربی یعنی کودک رادوست داشت وشخصیت اورامحترم شمرد.
در آموزش باید ازمشاهده یعنی به کارانداختن حواس شاگرد آغازکرد.
آموزش را باید بر پایه عمل شاگرد و زندگانی عملی استوارکرد.
در آموختن هر رشته باید ازساده ترین جزء آغازکرد و رفته رفته و با رعایت رشد روانی شاگرد به آموزش امورپیچیده ومرکب پرداخت.
مبنای روش پستالوزی بر این اعتقاد پایه گذاری شده بود که می گفت: " حواس ما، مخازن دانش ما هستند. "در این روش، کودک مشاهدات و تجارت عملی خود را به شیوه ای تحلیل و مطابق با آنچه که در گنجینه حواس داشت، می فهمید. از این رو در آموزشگاه های پستالوزی، کارهای عملی و آموزش های حرفه ای، هم به عنوان منبعی برای زندگانی اقتصادی کودکان و هم به عنوان پایه آموزش های نظری اهمیت و نقش داشتند.
درباره روش تدریس پیشنهاد پستالوزی این است که:
در آموزش واژه‌ها، کلمات و اعداد بایستی روش انتزاعی را کنار گذاشت و ارتباط آنها رابا امور و اشیاء خارجی ، محور کار قرار داد.
آزادی کودک در انجام مشاهدات و مطالعات شخصی نیز ازجمله مسائلی بود که اهمیت زیادی در فلسفه تربیتی پستالوزی داشت.
پستالوزی یکی از بنیانگذاران اندیشهٔ نوین "آمادگی" است.
پستالوزی بر آن بود که:
نیکبختی در محبت و نیکخواهی است. هم بنیاد راه و روش تربیت و هم راز تأثیر پستالوزی در همین نکته است. از این روست که می‌گوید " ذات تربیت نه در آموزش بلکه در محبت است". او بر این باور است که هیچ مفهومی را نباید به کودک آموخت مگر آنکه نخست نگرش حسی از آن داشته باشد. پستالوزی نه تنها بر پیوند آموزش نظری و دریافت‌های حسی تأکید می‌کرد بلکه به‌طور کلی بر هماهنگی گوناگون آموزش و پرورش حرفه‌ای ، عقلانی و عاطفی تاکید داشت .(تربیت عمومی)
- یادگیری در صورت بکار بردن و تمرین آن صورت می گیرد.
- کل آزادی مبنی بر عدالت است و عدالت وقتی محقق می شود که بشر پرهیزگار ، دلسوز و محبت داشته باشد.
- انتظار بیش از حد داشتن و اجبار و خشونت ممنوع .
- اصل بنیادی اندیشه پستالوزی، همانا نیکی طبیعت انسان بود.
- سرچشمه و نمای حقیقی اخلاق انسان و تربیت رادر محبت می دید.
- منتهی شدن آموزش فردی به پیشرفت اجتماعی .
- هماهنگی تعلیم و تربیت با طبیعت مدرسه .
- از بین بردن حالت رسمی مدرسه .
- استفاده نکردن از منبع ، کسب دانش از طریق تجربه .
- بکار گیری اشیاء واقعی در کلاس درس .
- انضباط در صورت لزوم باید جدی ودر عین حال با تواضع و انسانیت صورت گیرد.
- انضباط را به محبت اندیشیدن معنی کرده است.
- برابری را به معنای اتحاد و شکل یکسان نمی داند بلکه به رسمیت شناختن کامل طبیعت در صورتی که در افراد مختلف متنوع باشد.
- معتقد به تعلیم – تربیت همگانی.
- معتقد به اصل آمادگی و اختلافات فردی .
به طور کلی آنچه پستالوزی را از اندیشه وران تربیتی دیگرمتمایزمی سازد، دلبستگی اوبه نجات کودکان بینواوبی سرپرست از راه تعلیم وتربیت توام با محبت وانسان دوستی است. مخلص کلام اینکه بزرگانی مانند هربارت وفروبل در آموزشگاه پستالوزی به مطالعه وتجربه اندوزی پرداختند همچنین بسیاری ازکشورهای اروپاوپیش ازهمه آلمان در آموزشگاههای ابتدایی خود روشهای پستالوزی رابه کار بستند.