احسان قائم‌مقامی را در ایران همه می‌شناسند؛ مردی که خلاقیت در وجودش موج می‌زند و قدرت تفکر و تصمیم‌گیری‌اش موجب شده است که لقب نخستین استاد بزرگ بین‌المللی شطرنج ایران به او اختصاص یابد. نخستین استاد بزرگ شطرنج ایران در بیستمین روز از مردادماه سال 1361 به دنیا آمده و به گفته خودش از 7 یا 8 سالگی به طور جدی وارد شطرنج می‌شود. او چند سال تمام فکر و ذکر خود را به 2 رشته ورزشی فوتبال و شطرنج معطوف می‌کند و جالب اینکه در تهران زیر نظر "جلال چراغپور" که اصالتاً همدانی است پا به توپ می‌شود.
در سن 11 سالگی قائم‌مقامی در یک دوراهی بزرگ قرار می‌گیرد. او برای حضور در مسابقات آموزشگاه‌های کشوری با تیم تهران باید از بین شطرنج و فوتبال یکی را انتخاب می‌کرد و همان‌جا به این نتیجه می‌رسد که علاقه اصلی‌اش به بازی با مهره است!
وی در پاسخ به سؤال خبرنگار ایسنا مبنی بر اینکه با اشراف بر پول‌های هنگفتی که در فوتبال جابجا می‌شود اگر دوباره به آن روز برگردیم باز هم شطرنج را انتخاب می‌کردید یا خیر؟ می‌گوید: "شطرنج برای من چیزی فراتر از علاقه تعریف می‌شود، همین!"
این گفته قائم‌مقامی نشان می‌دهد که در ورزش همیشه پول حرف اول را نمی‌زند و می‌توان با تکیه بر علاقه و انگیزه دست به کارهای بزرگی زد. کارهایی که وی در 14 سال اخیر به آن دست زده و به گفته خودش به درصد بالایی از آرزوهای ورزشی‌اش رسیده و اتفاقاً بهترین سن برای موفقیت یک شطرنج باز 40 سالگی است. او هنوز 32 سال دارد و تا چند سال می‌تواند عناوین ویترین افتخاراتش را بیشتر کند.
قائم‌مقامی از توجه بیش از حد مدیران ورزشی به فوتبال هم سخنان جالبی بر زبان آورد. او که برای حضور در کلاس‌های آموزشی هر از گاهی به همدان سفر می‌کند، می‌افزاید: چرا باید به فوتبالی پول تزریق کنیم که به عراق بحران‌زده می‌بازد؟ اماراتی را شکست می‌دهد که در دقیقه 93 به سختی به آن گل می‌زنیم و تازه پس از بازی همه می‌گویند حق امارات برد بود! چرا یک چندم پول‌های تزریقی به فوتبال را به سایر رشته‌ها نمی‌دهند تا نام کشورمان در میادین جهانی سرافراز شود؟
اما این ورزشکار در ادامه گلایه‌ای جالب دارد:
دنبال مربی خارجی برای تمرین هستم. ما باید از دانش مربیان خارجی بهره ببریم اما متأسفانه مدیران برای این خواسته نه چندان بالای من اهمیتی قائل نیستند و پولی هم خرج نمی‌کنند!
قائم‌مقامی که در همدان به آموزش می‌پردازد می‌گوید: اندازه یک ورزشکار حرفه‌ای شطرنج بازی می‌کنم اما زندگی من روال زندگی یک شطرنج‌باز حرفه‌ای را ندارد. متاسفانه ساز و کارهای ورزش کشور و ساز و کار ورزشکاران کشور به نحوی هدایت می‌شود که ورزشکاران مطرح هیچ وقت نمی‌توانند پوشش رسایی را در سنین موثر قهرمانی خود ببینند و ناخودآگاه میران بالایی از انرژی آنها صرف کارهای نامرتبط می‌شود!
نزدیک به 10 سال است که نتوانسته‌ام همچون شطرنج‌باز حرفه‌ای بازی کنم چون مربی اختصاصی ندارم و هزینه‌های زندگی آنقدر بالاست که ناگریزم میزان بالایی از زندگی خود را صرف کسب درآمد کنم که به تمرینات من لطمه وارد می‌کند. روزانه باید 8 ساعت تمرین کنم اما سطح تمرین من روزانه به 2 ساعت کاهش یافته و با انگیزه‌های نازلی که وجود دارد نگهداری جایگاه کنونی دشوار است.
استاد بزرگ شطرنج ایران می‌گوید: شطرنج ایران فعالیت پیش برنده را در 15 سال اخیر طی می‌کند. در کشوری هستیم که قهرمان 18 ساله‌های جهان و نایب قهرمان 20 ساله های دختر جهان در آن بازی می‌کنند و حفظ جایگاه کنونی برای من در این شرایط سخت است.
شطرنج ایران آنقدر به قدرت‌های اول دنیا نزدیک شده که اگر برنامه ریزی 5 تا 7 ساله شود می‌توانیم خود را به دایره 10 تا 12 کشور قدرتمند در این زمینه وارد کنیم. شطرنج همچون سایر رشته‌ها نیست و گاهی کشور 60 جهان کشور اول دنیا را شکست می‌دهد.
وی در خصوص تبلیغات در این رشته هم خاطرنشان می‌کند: اسپانسرها معمولا از رشته‌های غیرفوتبال در کشور استقبال نمی‌کنند. ورزشکارانی در کشور در رشته های مختلف ورزشی به سب همین مشکل لطمه خورده اند که زحمات زیادی کشیدند.
استاد بزرگ شطرنج ایران در پایان اظهار می‌کند: میلیاردها تومان خرج یک عدم موفقیت رشته فوتبال می‌شود اما هیچکس پاسخگو نیست! اما رئیس هیات شطرنج همدان حضور قائم‌مقامی در همدان را یک غنیمت می‌داند و می‌گوید: هیأت شطرنج استان به منظور تقویت شطرنج‌بازان و حضور موفق در مسابقات قهرمان کشوری از احسان قائم‌مقامی، استاد بزرگ شطرنج کشور برای آموزش ورزشکاران دعوت کرده است و شاهد چند دوره حضور وی در استان نیز بوده‌ایم.
احمد علی‌بابایی با اشاره به نفرات حاضر در این اردو می‌افزاید: به غیر از 7 شطرنج‌باز رده سنی «الف» که در مسابقات ارومیه حضور دارند حداقل 15 شطرنج‌باز رده‌های سنی در اردو حضور دارند.