همه دوست دارند فرزندان باهوش و نابغه داشته باشند. حالا نابغه هم نشد، دوست داریم اگر فرزندی داریم بسیار باهوش و فرهیخته و مودب و دوست داشتنی باشد. همه خوبی ها را با هم می خواهیم و این شاید کمی بلندپروازانه به نظر برسد، اما ناممکن نیست. صرف نظر از مساله ژنتیک و استعدادهای ذاتی، مساله ای به نام آموزش نیز وجود دارد که در تربیت فرزندِ باهوش بسیار موثر است.
حتما بسیار شنیده اید، می گویند از همان زمان که نوزاد در رحم مادر است برای او موسیقی های ناب بگذارید و کتاب بخوانید و حرف بزنید تا ذهنش برای ورود به دنیای مادی آماده شود. این ها همه درست، اما ما ۶ راز خوب را هم با شما در میان می گذاریم تا بتوانید پسران/دختران باهوش تحویل جامعه دهید و خودتان نیز کیفش را ببرید.
بمباران واژه ای
نگران نباشید! قرار نیست به مغز فرزند کوچک خود فشار بیاورید. فقط قرار است او را با کلمات جدید بسیاری آشنا کنید. برای این که فرزندتان خیلی زود با انواع واژه ها و عبارت ها آشنا شود، کافی است هفته ای یک واژه جدید به او بیاموزید. اگر این روند را از ۱۸ ماهگی آغاز کنید و تا سال دوم ادامه دهید، در انتهای این بازه زمانی، کودک شما بین ۵۰ تا یکصد واژه یاد خواهد گرفت. هر چه بیشتر با فرزند خود صحبت کنید، او واژه های بیشتری خواهد آموخت.
برای اینکه کلمات بیشتری یاد بگیرد، دایم با او حرف بزنید. با کلمات زیاد فرزندتان را بمباران کنید. هر کاری انجام می دهید برایش توضیح دهید. از اینکه با لحن و تقلید صداهای مختلف این کار را انجام دهید هیچ هراسی نداشته باشید. کتاب های زیادی برای او بخوانید.
این را در نظر داشته باشید کودکان تا پیش از دوسالگی نباید تلویزیون تماشا کنند. بگذارید هر چه قرار است بیاموزند را از شما بیاموزند نه از برنامه های تلویزیون. تا جای ممکن از انواع کلمات و فرم های مختلف واژه های متنوع استفاده کنید تا در آینده در نوشتن و هجی کلمات سرعت یادگیری بالاتری داشته باشد.
الفبای احساس
پرورش هوش احساسی در کودکان یکی از ضروری ترین موارد برای رشد درک و مهارت های اجتماعی در کودکان است. والدین باید به روش های مختلف هوش احساسی فرزندان خود را توسعه دهند. به طور مثال، هنگامی که فرزند شما در حال بازی با شن در کنار ساحل است و یکی از دوستانش ناخواسته قلعه شنی او را تخریب می کند، باید به او بگویید که این مساله از روی عمد نبوده و مثلا پای دوستش گیر کرده او روی قلعه شنی تو افتاده است. باید به او بیاموزید برخی از مسایل زندگی به صورت تصادفی پیش می آیند و هیچ نوع غرضی در پشت آنها نیست. وقتی کودک این را درک کند، دیگر خیلی راحت کینه به دل نمی گیرد و از کوچک ترین مسایل زندگی دچار تنش و عصبانیت نمی شود.
این مساله در مورد رفتارها رویدادهای مثبت نیز مصداق دارد. یعنی هنگامی که فرزند شما یک کار خوب انجام می دهد او را متوجه نتیجه رفتار خوب خودش بکنید. به طور مثال، برای دوستش مساله جالبی را تعریف کرده است، یا به همبازی خود محبتی کودکانه کرده است، به او یادآوری کنید که چقدر این کارش خوب بوده است و تا چه اندازه توانسته با این کار موجب خوشحالی دوستش بشود. با این اشاره ها به کودک می آموزید هوش احساسی خود را به طور غیرمستقیم پرورش دهد.
بازی هوشمندانه
بازی های نمایشی یکی از بهترین انواع بازی ها برای رشد فکری و هوشی کودکان است. وقتی با کودک انواع موقعیت ها را بازی می کنید، به طور غیرمستقیم به او مسایل بسیاری می آموزید. با کودک نمایش هایی را بازی کنید که بتواند کنترل های لحظه ای را بیاموزد.
نخستین مساله، آموزش تضادها است. چندین تصویر ساده به کودک نشان دهید. تصاویر را یک به یک نمایش دهید. به طور مثال، تصویر نخست، خورشید باشد. هنگامی که خورشید را نشان می دهید، به جای کلمه «روز» از واژه «شب» استفاده کنید.
یک بازی دیگر، یک به طور مثال، یک ضربه روی تنبک بزنید، به احتمال زیاد فرزند شما دوضربه روی آن خواهد زد.
در هر دو این بازی ها، هدف این است که فرزند مکث و چند دقیقه فکر کند و نخستین فکری که به ذهنش می رسد را بی خیال بشود. این بازی حتی برای کودکان ۳ تا ۴ ساله نیز مفید است. با این بازی به کودک می آموزید در هر چه که می بیند فکر کند و فقط به اولین فکری که در ذهنش نقش می بندد، تکیه نکند. به جوانب مختلف مسایل فکر کند.
واکنش های لحظه ای باعث افزیش مهارت ریاضی در کودکان می شود. با این بازی ها، ذهن کودک برای نقشه کشیدن، برنامه ریزی، تعیین هدف و پشتکار برای اجرای کامل برنامه ها آماده می شود. با بازی های که تضادها را نشان می دهد، کودک خود را برای موفق های بسیاری در آینده آماده می کنید.
ایجاد فضای خلاقیت
اگر دوست دارید خلاقیت را در کودک افزایش دهید، این مساله را در دکور اتاق او نیز اعمال کنید. فضایی که کودک در آن رشد می کند در بروز مهارت های ذاتی او تاثیر بسیاری دارد. تزئیناتی که در اتاق کودک استفاده می کنید یکی از اصلی ترین مسایل برای رشد خلاقیت او است. برای این منظور لازم نیست خیلی هزینه کنید و اسباب بازی های گران قیمت خریداری کنید. با یک جعبه خالی و مداد شمعی های معمولی هم می توان موجب پرورش خلاقیت و ابتکار در ذهن کودکان شد.
در اتاق برای او امکاناتی فراهم کنید تا مسایل جدید بیاموزد. مسایل جدیدی تمرین کند. وسایلی در اتاق او قرار دهید که به یک بازی خاص محدود نشود. از انواع وسایل موسیقی، نقاشی، ساخت و ساز، عروسک و ... در اختیارش بگذارید تا در همه زمینه ها بازی کند.
تحسین تلاش های کودک
تحقیقات ثابت کرده اند کودکانی که والدین آنها تلاش هایشان را به جای استعدادهای ذاتیشان مورد تشویق قرار می دهند، تلاش خود را بیشتر می کنند و پشتکار بالاتری دارند.
شاید دوست داشته باشید بگویید فرزند من باهوش است. اما خوب است گاهی هم به او بگویید: «تو واقعا خوب تلاش کرده ای». بیشتر والدین عادت دارند در مورد هوش و ذکاوت درونی کودکان حرف می زنند و غیرمستقیم، تلاش های او را نادیده می گیرند. اما اگر به کارهایی که انجام داده است، اشاره کنید، او لذت بیشتری از این کار خواهد برد. به این ترتیب، حتی اگر اشتباهی نیز مرتکب شوند مدام خود را سرزنش نخواهند کرد. زیرا به سادگی درک می کنند که برخی از تلاش ها نیز ممکن است نتیجه مثبت نداشته باشد.
اشاره با انگشت
از حدود ماه نهم، کودکان حرکات انگشتان والدین خود را دنبال می کنند. تحقیقات ثابت کرده اند، کودکان زبان بدن را سریع تر از موارد دیگر می آموزند. به طور مثال، اگر با دست به کامیون اشاره کنید، کودک سریع تر به سمت آن بر می گردد تا اینکه بخواهید در مورد کامیون به او چیزی بگویید.
به این روند «توجه مشترک» می گویند: به این مفهوم که کودک می تواند با شما در رابطه با موضعی خارجی ارتباط برقرار کند. پرورش این مساله مثلا در باغ وحش بسیار کارساز است. با انگشت به حیوانات اشاره کنید و سپس در مورد آن حیوان برای فرزندتان توضیح دهید.