«ریاضیات چه کاربردی دارد؟» یا این‌که «ریاضی به چه درد می‌خورد؟»، این‌ها از متداول‌ترین سوالاتی شده‌اند که دانشجویان و مردم عادی از مدرسان، دانشجویان مقاطع بالاتر از علاقه‌مندان به ریاضی می‌پرسند! کتاب «افسون ریاضیات» یکی از ده‌ها اثری است که تلاش کرده‌است به این پرسش‌ها پاسخ دهد.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در دنیای امروز که بیشتر افراد به دنبال به‌کارگیری معلومات خود در کار، زندگی و فعالیت‌های روزمره هستند این سوال دغدغه بسیاری از دانشجویان شده است که از یک‌سو باید دروس ریاضی را بگذرانند و از سوی دیگر مطالعه و یادگیری ریاضیات را کاری دشوار و عبث می‌یابند!
کتاب «افسون ریاضیات؛ کشف جذابیت‌های ریاضیات» تالیف تئونی پاپاس و به ترجمه عباسعلی کتیرایی برخی مفاهیم گنگ ریاضی را با زبانی بسیار ساده معرفی و دلایل اعجاب آنها را بیان کرده و شامل کاربردهایی از ریاضیات در سایرعلوم، هنر و زندگی روزمره است.
بسیاری افراد، ریاضیات را یک برنامه درسی انعطاف‌ناپذیر و سخت می‌دانند. چنین چیزی واقعیت ندارد. ذهن انسان دایم در حال آفریدن اندیشه‌های ریاضی و دنیاهای تازه و جذابی مستقل از جهان ماست و این اندیشه‌ها، درست مثل این‌که عصای جادوگر به حرکت درآمده باشد، به سرعت با جهان ما همراه می‌شوند.
شیوه‌ای که در آن اجسام می‌توانند از یک بعد به بعد دیگری در آیند و همیشه می‌توان بین دو نقطه، نقطه‌ای جدید پیدا کرد. معادله‌ها حل می‌شوند، نمودارها تصویر می‌سازند، بی‌نهایت مسایل را حل می‌کند، فرمول‌ها ساخته می‌شوند؛ در این محدوده به نظر می رسد که همه چیز کیفیتی جادویی دارد.
اندیشه‌های ریاضی تار و پود تخیلند. این اندیشه‌ها در دنیایی غریب وجود دارند و موضوعات آن از منطق محض و خلاقیت پدید می‌آید. یک مربع یا دایره کامل در جهان ریاضیات وجود دارد، در حالی‌که جهان ما تنها نمایش ریاضی از اشیاء را در خود دارد.
این کتاب دارای بخش‌های متنوعی است که برای دانشجویان، مدرسان و معلمان ریاضی بسیار جذاب خواهد بود.
«افسون ریاضیات» را می‌توان به دو بخش اصلی تقسیم کرد. در بخش نخست، پاپاس سعی دارد بعضی از مفاهیم گنگ ریاضی را با زبانی بسیار ساده معرفی و دلایل اعجاب آنها را بیان و در بخش دوم کاربردهایی از ریاضیات در علوم دیگر، هنر و زندگی روزمره را مطرح کرده است.
ریاضیات در زندگی روزمره، جهان جادویی ریاضیات، ریاضیات و هنر، جادوی اعداد، جادوی ریاضیات در طبیعت، تردستی‌های ریاضی در گذشته، ریاضیات نغمه خود را می‌نوازد، انقلاب کامپیوتر، ریاضیات و رازهای زندگی، ریاضیات و معماری، افسون منطق، سرگرمی و بازی و پاسخ‌ها عنوان فصل‌های مختلف کتاب حاضر است.
گرچه کتاب در معرفی بسیاری از مفاهیم ریاضی ازجمله اعداد گنگ، نظریه آشوب، برخال‌ها و نظریه بُعد موفق عمل کرده ولی در بیان کاربردهای آنها تا حدودی زیادی بر نقاشی، موسیقی، معماری، مجسمه‌سازی و شعر متمرکز شده است. اختصار در بیان دیگر کاربردهای ریاضی در علوم دیگر به‌ویژه اقتصاد، فیزیک، شیمی، ژنتیک، کامیپوتر، نجوم و کاربردهای دیگر ریاضیات در پرورش تفکر منطقی در انسان اهمیت آنها را زیر سوال برده است.
پاپاس نخواسته کتاب را به‌سوی تخصصی شدن ببرد بنابراین از بیان مشروح کاربردهای تخصصی‌تر ریاضی در موارد پیش‌گفته امتناع کرده است.
وی بارها در کتاب خود اشاره کرده که آنچه بیان کرده فقط مختصری است و شاید پنجره‌ای باشد که خواننده از آن با استفاده از تحقیق و پژوهش بیشتر دنیای زیبای دیگری را تجربه کند.
یکی از نقاط برجسته کتاب، طرح پرسش‌های تامل برانگیز و در عین حال ساده است که در زندگی روزمره شاهد آن هستیم ولی کمتر به آن توجه می‌کنیم. به‌طور مثال در بخشی از این اثر به این پرسش پاسخ داده شده است که چرا درهای فاضلاب دایره‌ای است؟! از دیگر نقاط برجسته کتاب، استفاده متعدد از تصاویری است که علاوه بر روشن کردن بسیاری از مفاهیم طرح شده در کتاب بر جذابیت آن نیز افزوده است.
عباسعلی کتیرایی، مترجم کتاب نیز به‌خوبی از پس ترجمه کتاب برآمده و با توضیحاتی که در پاورقی آورده، فهم مطالب را آسان‌تر و محتوای کتاب را غنی‌تر کرده است گرچه در ترجمه اسامی افراد از رویه متداول پیروی نکرده و مدتی طول می‌کشد تا خواننده با دانسته‌های پیشین خود ارتباط برقرار کند. همچنین بهتر بود در پاورقی یا انتهای کتاب به معادل مصطلح مفاهیم ریاضی که در متن کتاب با واژه‌های جدید فارسی مصوب فرهنگستان جایگزین شده است اشاره می‌کرد.
خانم تئونی پاپاس، نویسنده این کتاب اصلیتی یونانی دارد و در دانشگاه‌های برکلی و استنفورد آمریکا تحصیل کرده و اکنون مدرس ریاضیات است. او می‌کوشد ترس از ریاضیات را از ذهن‌ها بزداید و در این راه آثار جذابی را تالیف کرده است. از دیگر آثار او می‌توان به لذت ریاضیات، اندیشه‌های ریاضی در شعر، برخال‌ها، گوگل‌ها و قصه‌های ریاضی دیگر، تقویم ریاضی و تی‌شرت ریاضی اشاره کرد.
چاپ سوم کتاب «افسون ریاضیات؛ کشف جذابیت‌های ریاضیات» با شمارگان یک‌هزار و 100 نسخه در 332 صفحه و به بهای 12 هزار تومان از سوی انتشارات مازیار منتشر شده است.