دو نفر از مهندسان برق دانشگاه کالیفرنیای لس آنجلس، رفتار آندره چیکاتیلو، قاتل زنجیره ای که در سال های ۱۹۷۸ تا ۱۹۹۰ جان ۵۳ نفر را در روسیه گرفت، مدلسازی کردند. این مطالعات نشان داد که رفتار به ظاهر نامنظم این قاتل زنجیره ای از یک توزیع ریاضی به نام قانون توان تبعیت می کند.آنها مدعی شده اند که جرایم قاتلان زنجیره ای الگوی مشخصی دارد و به نظر می رسد برآشفتگی شدید عصبی در مغز، قاتل را به سمت جنایت می کشاند و قتل، او را آرام می کند.
وقتی تعداد روزهای بین دو قتل نسبت به دفعاتی که قتلی صورت نگرفته روی یک نمودار رسم شد، رابطه ای شبیه به یک خط راست روی یک نوع از گراف به نام ترسیم لگاریتم لگاریتم به دست می آید. به تصویر کشیدن عملکرد او روی یک خط زمانی نشان داد که به ظاهر قتل ها از یک الگوی خاص پلکانی در ریاضیات پیروی می کنند. متخصصان بر اساس مطالعات انجام شده بر این باورند این امر مشابه فرآیندی است که منجر به تشنج در مبتلایان به صرع می شود، چراکه به نظر می رسد زمانی که قاتل مرتکب قتل می شود، برانگیختگی عصبی در مغز از آستانه مشخصی فراتر می رود.
اختلال و برآشفتگی یک نرون (سلول عصبی) منفرد در مغز می تواند به طور بالقوه باعث اختلال هزاران نرون دیگر شود که هرکدامشان می توانند این زنجیره را ادامه داده و به یک واکنش و برانگیختگی عصبی در مغز منجر شوند. در بیشتر مواقع این اختلال خیلی کوتاه است و زود تمام می شود، اما گاهی بعد از فواصل زمانی تعیین شده توسط قانون توان از حد آستانه فراتر می رود. به گفته محققان، نمی توان انتظار داشت که قاتل به محض برانگیختگی عصبی در مغزش از حد آستانه بگذرد و مرتکب قتل شود، بلکه او نیاز به زمان دارد تا خودش را برای ارتکاب جرم آماده کند. فرضیه دیگر آن است که قتل روی مغز قاتل تاثیری مانند آرامبخش دارد و باعث می شود که برانگیختگی عصبی به پایین تر از حد آستانه برسد. این محققان چنین فرض می کنند که بعد از وقوع یک قتل، احتمال این که قاتل به قتل دیگری دست بزند، بیشتر از متوسط است و از سوی دیگر، وقتی زمان زیادی از یک قتل می گذرد، احتمال این که فرد دست به قتل جدیدی بزند، کمتر از حد متوسط است.
این ریاضیدان ها بر این باورند که تاثیرات روانی که در چنین افرادی دیده می شود، نتیجه تحریک عصبی همزمان تعداد بسیار زیادی از سلول های عصبی مغز است. اگر فرضیه محققان درست باشد، اختلال در ساختار نرون های فعال مغز باعث ایجاد تمایل زیاد قاتل به قتل می شود. از سوی دیگر برای به حد آستانه رسیدن یک فرد گاهی سال ها و گاهی فقط چند روز زمان لازم است و اگر میزان تحریک پذیری زیر حد آستانه نگه داشته شود، هیچ حمله ای اتفاق نخواهد افتاد. از این رو وقتی محققان تأخیر و آرامش روانی ناشی از کاهش ضریب اختلال و تخریب نرون ها به دنبال بروز قتل را در مدل محاسباتی خود به حساب آوردند، مدلشان بخوبی با مدل قتل همخوانی پیدا کرد.
هورمون موثر در رفتار قاتلان
جیمز فالون متخصص اعصاب با بررسی در این زمینه همخوانی مشاهدات قبلی در مورد قاتلان زنجیره ای را با نتایج مطالعات جدید تایید کرد. او معتقد است بسیاری از آنها رفتاری مشابه معتادان مواد مخدر دارند و در هر دو مورد، به دنبال اختلال در عملکرد نرون های مغز فرد به حد آستانه می رسد.
نکته: ریاضیدانان مدعی شده اند که جرایم قاتلان زنجیره ای الگوی مشخصی دارد و به نظر می رسد برآشفتگی شدید عصبی در مغز، قاتل را به سمت جنایت می کشاند و قتل، او را آرام می کند مانند اعتیاد به مواد مخدر، بعد از قتل هورمون هایی در قسمتی از مغز به نام بادامه تشکیل می شود که بسیار حس ناخوشایندی را ایجاد می کند و تنها با نوعی محرک اعتیاد آور این حس از بین می رود.
محققان معتقدند اگرچه مطالعه جدید تایید کننده دستاوردهای قبلی است، اما تصور می شود که باید مکانیسم ها و تغییرات هورمونی را به عنوان یک فاکتور تاثیرگذار در زمان اخلال و بر آشفتگی گروهی نرون ها مهم دانست که می تواند دارای یک زمان ثابت در طول هفته، ماه یا سال باشد. این نوع از ساعت های هورمونی در بسیاری از شکل های فرآیندهای زیستی مانند چرخه خواب و بیداری و چرخه تولید مثل نیز دخیل هستند. اگر دانشمندان بتوانند هورمونی را که موجب تأثیر بر رفتار قاتلان زنجیره ای می شود مدلسازی کنند، می توانند روند قتل های زنجیره ای را کشف و حتی پیش بینی کنند.
پرونده های قتل های زنجیره ای
آماندا پاستلینک از دانشگاه حقوق مریلند که روی اشکال متفاوت پرونده های بیماران اعصاب و روان و قوانین کیفری آنها فعالیت می کند، معتقد است چنین مطالعاتی در صورت داشتن پشتوانه علمی محکم می توانند در دادگاه های مربوط به قاتلان قتل های زنجیره ای مورد استفاده قرار گیرند، اما هم اکنون در این زمینه مستندات کافی برای استفاده در دادگاه وجود ندارد. این محقق می افزاید، در حالی که بر اساس این مطالعه همخوانی رفتار این قاتل زنجیره ای با قانون توان بسیار جالب بوده است، اما قطعا برخی رفتارها گاهی می توانند به طور اتفاقی و بدون دلیل خاصی در طبیعت اتفاق بیفتند و تعمیم و نتیجه گیری از آن نمی تواند قطعی باشد. از این رو دانشمندان باید دامنه تحقیقاتشان را گسترش داده و مدل های آماری معتبرتری را مورد بررسی قرار دهند تا به نتایج کاربردی تری از رفتارهای انسانی در محدوده زمانی معین ناشی از اضطرار و فشار روانی دست پیدا کنند.
نتایج تحقیقات روانشناسی و اعصاب نشان می دهد، بیمار روانی که تنها قربانی نقص بیولوژی خویش است، نمی تواند از آن در دادگاه به عنوان مدرکی برای بی گناهی خود استفاده کند. اما بر اساس این مدرک هیات منصفه برای صدور حکم ملایم تر برخورد می کنند. این محقق می گوید، وقتی ما تلاش می کنیم تا متوجه شویم این فرد تا چه حد مقصر بوده است، من می توانم تصور کنم که قاتل زنجیره ای بر اساس این یافته ها خواهد گفت که از نظر ذهنی مقصر نیست و این تنها واکنش بیولوژیکی بدنش بوده است. از این رو نتیجه مطالعه موردی باید بر اساس مشاهدات بیشتر بسط داده شود تا دریافت که آیا این نتایج صحت دارد یا تنها به طور تصادفی صحیح بوده است.
به این ترتیب شاید اگر به اندازه ای که لازم است این تحقیق اطلاعات بیشتری را جمع کند، پرسش های بسیار بیشتری به وجود بیاید. بحث بر سر این که مغز قاتلان متفاوت از مغز افراد عادی فعالیت می کند یا نه، بحثی مفصل در حوزه روانشناسی، عصب شناسی و البته حقوق است. اما به هر حال کشف الگوی خاص در مغز قاتلان زنجیره ای دانشمندان را برای مطالعات بیشتر در این حوزه مشتاق کرده است. آنها بر این باورند که اگر قوانین ریاضیات به حوزه جرم شناسی و بررسی رفتار قاتلین وارد شود، بهتر می توان رفتار آنها را درک یا شاید پیش بینی کرد.